Kedim Hapşırıyor: Neden Hapşırır, Ne Yapmalıyım ve Etkili Çözümler

Evdeki minik dostunuz aniden hapşırmaya başladıysa endişelenmeniz normal. “Kedim hapşırıyor, acaba hasta mı oldu?” sorusunu birçok kedi sahibi kendine sormuştur. Aslında hapşırma, kedilerde de görülen doğal bir reflekstir; birçok hayvan gibi kediler de burunlarındaki tahriş edici maddeleri hapşırarak atabilir. Dolayısıyla kedilerin ara sıra hapşırması genellikle normaldir ve endişe nedeni değildir. Ancak sık sık hapşırma veya buna eşlik eden başka belirtiler varsa, altında yatan bir sorun olabileceğini unutmamak gerekir. Bu yazıda kedilerin neden hapşırdığı, ne zaman veterinere gitmek gerektiği, evde neler yapabileceğiniz ve hapşırmayı önlemek için alabileceğiniz önlemleri ele alıyoruz.

Kediler Hapşırır mı?

Evet, kediler de tıpkı insanlar gibi hapşırabilir. Hafif ve seyrek hapşırmalar genellikle normal kabul edilir. Kediniz zaman zaman toz veya benzeri bir uyarana maruz kaldığında hapşırarak tepki verebilir. Bu tür ara sıra hapşırma tek tük olduğunda genellikle endişe verici değildir. Hapşırma, vücudun burundaki irritanları (toz, polen, vb.) güçlü bir şekilde dışarı atma yöntemidir ve kediler dahil birçok canlıda görülür. Ancak hapşırıkların sıklığında artış varsa veya hapşırıkla beraber başka anormal belirtiler gözlemliyorsanız dikkat etmek gerekir. Sürekli hapşıran ya da peş peşe hapşırık tutmaları geçiren bir kedi, basit bir toz kaçmasından ziyade bir sağlık sorunu yaşıyor olabilir.

Kedilerin Hapşırmasının Yaygın Nedenleri

Kedinizin hapşırmasına yol açabilecek birçok farklı neden vardır. Bunların bazıları basit çevresel etkenlerken, bazıları ise tıbbi bir duruma işaret edebilir. İşte kedilerde hapşırmayı tetikleyebilen en yaygın sebepler:

Alerjiler

Kediler de çevresel alerjenlere karşı tepki gösterebilir. Polen, ev tozu akarları, küf sporları gibi mevsimsel alerjenler kedinizin hapşırmasına neden olabilir. Özellikle ilkbahar ve yaz aylarında artan polenler bazı kedilerde alerjik hapşırık ataklarına yol açabilir. Ayrıca bazı kediler sigara dumanı veya parfüm gibi maddelere karşı da alerjik reaksiyon gösterip hapşırabilir. Alerjiye bağlı hapşırmaya genelde gözlerde sulanma, burun akıntısı gibi belirtiler de eşlik edebilir.

Tahriş Edici Maddeler

Alerji olmasa bile, solunum yollarını tahriş eden toz, duman veya kimyasallar hapşırık refleksini tetikleyebilir. Örneğin evde kullanılan kuvvetli kokulu temizlik ürünleri, oda spreyleri, parfümler veya tütsüler kedinizin burnunu rahatsız ederek hapşırmasına yol açabilir. Sigarayla duman altında kalmak da kediler için önemli bir tahriş edici faktördür. Benzer şekilde, çok tozlu bir ortam veya parfümlü kedi kumu kullanımı kedinizin burnunu tahriş ederek hapşırıklara neden olabilir.

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları

Virüs veya bakteri kaynaklı solunum yolu enfeksiyonları, kedilerde hapşırmanın en yaygın nedenlerinden biridir. Özellikle feline herpesvirüsü (FHV) ve feline calicivirüsü (FCV) kedilerde soğuk algınlığı benzeri üst solunum yolu enfeksiyonlarına yol açarak hapşırık, burun akıntısı, gözlerde akıntı gibi semptomlara neden olur. Bu viral enfeksiyonlar oldukça bulaşıcıdır ve genellikle barınak gibi çok kedili ortamlarda yaygındır. Virüslerin ardından veya bağımsız olarak ortaya çıkan bakteriyel enfeksiyonlar da hapşırmaya yol açabilir. Eğer kedinizin burnundan yeşil veya sarı renkli kalın bir akıntı geliyorsa, bu durum genellikle ikincil bir bakteriyel enfeksiyona işaret eder. Böyle bir durumda veterinerinizin uygun antibiyotik tedavisi uygulaması gerekebilir.

Yabancı Cisimler

Kedinizin burnuna toz, ip, çim parçası gibi yabancı bir cisim kaçması da hapşırmaya neden olabilir. Kediler, burunlarına kaçan bu tür maddeleri hapşırarak dışarı atmaya çalışırlar. Küçük toz parçacıkları genelde başarılı şekilde atılır; ancak çimen gibi daha büyük cisimler burna takılı kalabilir. Eğer kediniz bir türlü geçmeyen şiddetli hapşırık nöbetleri yaşıyor ve burnunda rahatsızlık belirtileri (patileriyle yüzünü ovuşturma, tek taraflı akıntı veya kan) varsa, burnuna takılan bir cisim söz konusu olabilir. Böyle bir durumda cismi kendi başınıza çıkarmaya çalışmayın, kedinizi güvenle sakinleştirip gerekli ekipmanla müdahale edebilecek bir veterinere götürün.

Diğer Nedenler

Yukarıdakilere ek olarak, daha nadir bazı sağlık sorunları da hapşırmaya yol açabilir. Örneğin ciddi diş hastalıkları bunlardan biridir. Üst çenedeki diş köklerinde oluşan enfeksiyon veya apseler, burun boşluğuna doğru ilerleyerek hapşırığı tetikleyebilir. Eğer kedinizin dişlerinde sorun varsa ve yemek yerken burunundan akıntı geliyorsa, diş kaynaklı bir problem hapşırmaya sebep oluyor olabilir. Ayrıca ileri yaştaki kedilerde nadiren de olsa burun pasajlarında polip (iyi huylu et büyümesi) veya tümör gelişimi görülebilir. Bu tip oluşumlar burunda kronik tahriş ve tıkanma yaratarak sürekli hapşırma, kötü kokulu burun akıntısı veya hafif kanamalara sebep olabilir. Böyle durumlar genellikle kronikleşen ve diğer tedavilere yanıt vermeyen hapşırık vakalarında veteriner tarafından endoskopi, röntgen gibi yöntemlerle tespit edilir.

Ever Clean Spring Garden Çiçek Kokulu Topaklanan Kedi Kumu 6 lt

Toz yapmayan özel formül ile kediniz hapşırmayacak. Evde taze ve ferah bir ortam sağlar.

Ürünü İncele

Ne Zaman Endişelenmeli? Ne Zaman Veterinere Götürmeli?

Tek tük hapşırıklar genelde masum olsa da, bazı durumlarda kedinizin hapşırması için veterinere danışmanız gerekir. Aşağıdaki durumlar dikkat edilmesi gereken ve vakit kaybetmeden veteriner kontrolünü gerektirebilecek durumlardır:

• Israrcı ve sık hapşırma: Kediniz günde birden çok kez hapşırıyor ve bu durum birkaç gün içinde düzelmiyorsa veya aksine artıyorsa ciddiye alın. Birkaç günden uzun süren, geçmeyen hapşırık atakları altta yatan bir enfeksiyon veya başka bir sorunun habercisi olabilir. Sürekli hapşırma kedinin kendiliğinden düzeltemeyeceği bir duruma işaret edebileceğinden, böyle bir durumda veteriner muayenesi gereklidir.
• Burun veya göz akıntısı: Hapşırığa eşlik eden anormal akıntılar önemli bir uyarı işaretidir. Özellikle burnundan yoğun, sarı-yeşil renkli cerahatli akıntı gelmesi veya akıntının kanlı olması, enfeksiyon belirtisi olarak ciddiye alınmalıdır. Gözlerde çapaklanma, sürekli yaşarma da enfeksiyon belirtisi olabilir. Bu tip durumlarda vakit kaybetmeden veterinerinizle görüşün.
• Solunum güçlüğü: Eğer kediniz hapşırmanın yanı sıra nefes almakta zorlanıyor ya da açık ağız nefes alıyorsa, bu acil bir durum olabilir. Şiddetli tıkanıklık veya akciğerleri etkileyen bir sorun nedeniyle kedi yeterli oksijen alamıyor olabilir. Hırıltılı solunum, kesik kesik hızlı nefes alma veya morarma gibi belirtiler fark ederseniz derhal veteriner hekime başvurun. Solunum sıkıntısı, kedilerde yaşamı tehdit edebilecek bir durum olduğundan ihmal edilmemelidir.
• Genel durum bozukluğu: Kediniz sık hapşırmanın yanı sıra iştahsızlık, kilo kaybı, halsizlik, ateş gibi genel hastalık belirtileri gösteriyorsa, hapşırmanın nedeni ciddi bir enfeksiyon olabilir. Özellikle hapşıran kedi yemek yememeye başladıysa veya oynama isteğini kaybedip sürekli uyuyorsa, bu durum ciddiye alınmalıdır. Hapşırığa öksürme, gözlerde kızarıklık veya şişme, ağız kokusu (diş problemi işareti) gibi başka sorunlar da eşlik ediyorsa vakit kaybetmeden veterinere danışılmalıdır.

Yukarıdaki durumlardan birini gözlemlediğinizde erken müdahale önemlidir. Özellikle yavru kediler, yaşlı kediler veya bağışıklık sistemi zayıf olan kedilerde basit bir hapşırık bile hızla ciddi bir enfeksiyona dönüşebilir. İçiniz rahat değilse, “gereksiz yere götürmüş olursunuz” diye düşünmeden kedinizi veterinerin görmesini sağlamak en doğrusudur.

Evde Uygulanabilecek Basit Çözümler

Kediniz ara ara hapşırıyor fakat genel durumu iyi görünüyorsa, evde uygulayabileceğiniz bazı basit çözüm önerileri ile onun rahatlamasına yardımcı olabilirsiniz. İşte evde deneyebileceğiniz birkaç yöntem:

• Hapşırmaya eşlik eden burun akıntısı veya göz yaşarması varsa, kedinizin yüzünü nazikçe temizleyerek rahatlamasına yardımcı olun. Burnundaki akıntıları yumuşak, nemli bir bez veya kağıt havluyla silerek hava yollarının açık kalmasını sağlayabilirsiniz. Aynı şekilde gözlerinde birikmiş akıntı varsa ayrı temiz bir bezle nazikçe temizleyin. Bu temizlik, kedinizin daha rahat nefes almasına ve etrafını daha net görmesine destek olur.
• Ortamın nemini artırmak, kedinizin tahriş olmuş burun pasajlarını rahatlatabilir. Evde bir hava nemlendirici cihaz kullanarak havayı nemlendirebilirsiniz. Alternatif olarak, banyoda sıcak suyu açıp oluşan buharlı ortamda kedinizi 5-10 dakika tutmak da benzer etki gösterecektir. Buhar, kedinizin tıkanmış burun kanallarını açarak hapşırığını hafifletebilir. Bu yöntemi uygularken kedinizi direkt sıcak suya maruz bırakmamaya ve çok uzun süre tutmamaya dikkat edin.
• Evinizdeki toz, polen, duman gibi tetikleyicileri azaltmak kedinizin hapşırmasını önlemede etkilidir. Odalarını düzenli olarak süpürüp toz alın, böylece havadaki alerjenleri minimuma indirin. Mümkünse evi sık sık havalandırın. Derinlemesine temizlik, ortamdaki alerjen yükünü azaltarak kedinizin daha az hapşırmasına yardımcı olabilir. Aynı şekilde, kedinizin üzerine sinmiş tozları ve polenleri uzaklaştırmak için onu güvenli bir şekilde tarayabilir veya pet dostu mendillerle hafifçe silebilirsiniz (özellikle dışarı çıkıyorsa). Temiz bir ortam, hapşırma sıklığının düşmesine katkı sağlayacaktır.
• Hapşıran kedinizin stresten uzak, rahat bir ortamda dinlenmesi iyileşmesini hızlandırabilir. Ona sıcak ve sakin bir alan sağlayın. Eğer üst solunum yolu enfeksiyonu geçiriyorsa vücut ısısını koruması önemlidir; sıcak bir battaniye sunabilir veya bulunduğu odayı çok serin tutmamaya özen gösterebilirsiniz. Ayrıca kedinizi gürültüden ve diğer hayvanların rahatsız etmesinden koruyun. Stresten uzak durması, özellikle viral bir enfeksiyon söz konusuysa, bağışıklık sisteminin daha iyi çalışmasına ve belirtilerin hafiflemesine yardımcı olur. Kedinize sevdiği yiyecekleri sunarak iştahını desteklemek de genel durumunu korumasına katkı sağlar (burnu tıkalıyken kokuları az alacağı için ıslak mamayı biraz ısıtarak kokusunu belirginleştirmek faydalı olabilir).

Kedilerde Hapşırmayı Önleme Yolları

Tamamen önlemek mümkün olmasa da, kedinizin sık hapşırmasını engellemek veya azaltmak için alabileceğiniz bazı önlemler vardır:

Kedinizin rutin aşılarını ihmal etmeyin. Özellikle genç kedilerde yapılan karma aşı (FVRCP), feline herpesvirüs ve calicivirüs gibi üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı korunma sağlar. Aşılar, bu hastalıkları tamamen engellemese bile, enfeksiyonun daha hafif seyretmesine ve hapşırık gibi belirtilerin daha az görülmesine yardımcı olur. Yetişkin kedinizin de veterinerin önerdiği aralıklarla bu aşıların tekrarlarını yaptırmak, viral hapşırık nöbetlerinin önüne geçecektir.

Kedinizin yaşadığı ortamı mümkün olduğunca temiz ve hava kalitesi yüksek tutun. Evde sigara içmemeye özen gösterin; sigara dumanı hem anlık hapşırığa hem de uzun vadede solunum yolu sorunlarına yol açabilir. Güçlü kokulu oda spreyleri, parfümler, tütsüler kullanmaktan kaçının. Temizlik yaparken çamaşır suyu gibi keskin kimyasallar yerine mümkünse koku bırakmayan, pet dostu ürünler tercih edin. Evinizi düzenli süpürüp toz almak da havadaki toz ve alerjen miktarını azaltarak kedinizin hapşırma riskini düşürecektir.

Kedilerin tuvalet kabındaki kedi kumu tozu da sık hapşırmaya neden olabilir. Kum kabını temizlerken tozu yükseltmeden dikkatlice temizleyin ve kediniz için mümkünse tozsuz veya düşük toz oranlı kumları tercih edin. Kum değişimi sırasında kedinizi başka bir odada tutmak da ince tozları solumasını engellemeye yardımcı olur.

Kedinizin genel sağlık kontrollerini ihmal etmeyin. Yıllık veteriner muayeneleri sayesinde henüz belirti vermeyen sorunlar erken tespit edilebilir. Özellikle diş sağlığına dikkat etmek, diş eti enfeksiyonlarının burunla bağlantı kurup hapşırığa yol açmasını engelleyecektir. Kedinizin dişlerini düzenli aralıklarla fırçalamak ve veteriner diş temizliği yaptırmak, diş kaynaklı hapşırma problemlerini önlemeye yardımcı olabilir. Aynı zamanda veterineriniz, kedinizin kronik hapşırma eğilimi varsa altta yatan nedenleri (alerji, astım, vb.) tespit edip gerekli önleyici tedbirleri (örneğin alerji durumunda ortam düzenlemesi veya gerekli ise antihistamin önerisi) almanıza destek olacaktır.

Eğer evinize başka bir kedi getiriyorsanız, mevcut kedinizi korumak için yeni gelen kediyi ilk başta ayrı tutup sağlık taramasından geçmesini sağlayın. Birçok üst solunum yolu virüsü kuluçka döneminde belirti vermeden taşınabilir; yeni kedi hapşırmaya başladıysa onu diğer kedilerden uzak tutarak bulaşmayı önleyin. Aynı şekilde, kedinizi pansiyon, pet kuaförü gibi başka kedilerin bulunduğu ortamlara götürdüğünüzde aşılarının tam olduğundan emin olun ve döndükten sonra hapşırık gibi belirtiler açısından gözlemleyin.

Kediler zaman zaman hapşırabilir ve bu çoğunlukla ciddi bir durumun habercisi değildir. Ancak kediniz normalden fazla hapşırmaya başladıysa veya beraberinde anormal belirtiler gösteriyorsa onu gözlem altında tutup gerekirse veteriner desteği almak en doğrusudur.