Hesabım
Gri tüyleriyle zarafetin, zümrüt yeşili gözleriyle gizemin simgesi olan Mavi Rus kedisi, sadece güzelliğiyle değil, sakin ruhuyla da evlerin baş tacı olmayı başarıyor. Sessiz ama sevecen, bağımsız ama bir o kadar da sadık bu asil dost, hem ilk kez kedi sahiplenmek isteyenler hem de tecrübeli hayvan severler için ideal bir seçenek. Peki, bu zarif kediyi özel kılan şeyler neler? Kökeninden karakterine, bakım alışkanlıklarından sağlık ihtiyaçlarına kadar Mavi Rus kedisini yakından tanımaya ne dersiniz?
Mavi Rus kedisi, adından da anlaşılacağı üzere kökeni Rusya’ya dayanan bir ırktır. Bu gizemli güzelliğin ilk ortaya çıktığı yerin, Rusya’nın kuzeyindeki Arhangelsk (Archangel) Adası olduğu düşünülüyor. 19. yüzyılın ortalarında denizciler tarafından Avrupa’ya götürülen bu kediler, 1860’lardan itibaren İngiltere başta olmak üzere kıtada boy göstermeye başladı. Hatta 1872 yılında İngiltere’deki bir kedi fuarında “Archangel Cat” (Arşangel Kedisi) adıyla sahne aldıkları kayıtlara geçmiştir.
Avrupa sosyetesinin ilgisini çeken Mavi Rus, kısa sürede kraliyet ve aristokrasi çevrelerinde popüler oldu. Sakin ve zarif karakteri sayesinde Avrupa’lı soyluların gözdesi haline geldiği, hatta Rus çarlarının bile bu tüylü dostlara özel bir düşkünlüğü olduğuna dair rivayetler vardır. Irkın gelişiminde İngiliz ve İskandinav yetiştiricilerin büyük rol oynadığı bilinir. II. Dünya Savaşı döneminde nesli tehlikeye giren Mavi Rus kedileri, kalan birkaç bireyin Siyam kedileriyle çiftleştirilmesi sayesinde korunmuş ve modern Mavi Rus soyları böylece devam etmiştir. Neyse ki günümüzde bu asil kediler dünyaya yayılmış durumda ve safkan hatları koruma altında. Unutmadan: Her gri kedi, Mavi Rus kedisi değildir. Bu ırkın ünü sayesinde sokakta gördüğümüz her mavi-gri tekir kediye “Mavi Rus” demek yaygın olsa da, gerçek Mavi Rus kedileri soyağacıyla kendini belli eder.
Mavi Rus kedisi orta boyutlu ve zarif yapılı bir kedidir. Yetişkin bir Mavi Rus genelde 3–5 kg ağırlığında olur; ince kemikli, kaslı bir vücudu vardır ve yoğun kürkü sayesinde olduğundan biraz daha irice görünebilir. En ayırt edici fiziksel özelliği ise adını aldığı o mavimsi gri tüyler ve parlak yeşil gözlerdir. Yavruyken göz rengi sarımsı olabilir fakat erişkinliğe ulaştığında zümrüt yeşiline döner. Tüy rengi ise sadece “mavi” denen gri tonundadır; tüylerin uçlarındaki gümüş yansımalar hareket ederken kürke adeta bir sim efekti verir. Bu çift katmanlı, kısa ve pelüş dokuya sahip kürkü öyle yumuşaktır ki, bir Mavi Rus’u sevmek “elde ipek bir şal gezdiriyormuşsunuz” hissi verir derler.
Mavi Rus’un yüz ve vücut yapısı da oldukça kendine hastır. Yüz hatlarında özellikle belirgin bıyık yastıkları (whisker pads) dikkat çeker. Öyle ki bu tombul yanaklı bıyık kökleri ona sürekli gülümseyen bir ifade verir. Kulakları büyük ve dik, içleri seyrek tüylüdür. Patileri küçük ve oval şekillidir, bacakları uzun ve ince yapılıdır, kuyruğu da zarifçe uzundur. Bu özellikleriyle Mavi Rus kedisi, genel görünüm olarak zarif bir aristokrat edasına sahiptir. Halıya yayılmış gri bir “prens/prenses” görürseniz, muhtemelen bir Mavi Rus’la karşı karşıyasınız demektir.
Mavi Rus kedisinin karakteri, fiziksel ihtişamını tamamlayan asil ve sakin bir yapıdadır. Çok gürültücü veya yapışkan değildirler. Aksine, genellikle sessiz, ağırbaşlı ve kendi halindedirler. Yabancılarla ilk tanışmada biraz çekingen ve mesafeli durabilir, kalabalık ve gürültülü ortamlardan pek hoşlanmazlar. Eve misafir geldiğinde ortadan kaybolup yüksek bir rafın üzerinden olan biteni izleyen bir Mavi Rus görmek şaşırtıcı değildir. Alışık olmadıkları değişikliklere veya düzensizliğe karşı hassastırlar, rutin severler. Ancak bu “soğuk Rus” imajı sadece yabancılar için geçerli. Kendi ailesine karşı son derece sevgi dolu ve sadıktırlar. Sahipleriyle aralarında güçlü bir bağ oluşur; adeta tek kişilik bir kedi olup “seni seçtim sevgili insan” dercesine bir yakınlık kurarlar.
Bu ırk bağımsızlığına düşkün olmakla birlikte kesinlikle ilgisiz veya anti-sosyal değildir. Mavi Rus kediniz muhtemelen peşinizde sürekli dolaşan bir gölge olmayacaktır, ama bu onun sizi sevmediği anlamına gelmez. Aksine, sizinle kendi istediği zamanlarda vakit geçirmeyi tercih eder. Kucak delisi değillerdir; kucakta durmaktansa yakında oturup sizi izlemeyi seven tiplerdir diyebiliriz. Örneğin, mutfakta iş yaparken bir anda yere sıçrayıp omzunuza çıkan gri bir kürk yumağı görürseniz şaşırmayın. Mavi Rus kedileri yüksek yerlere bayılır ve fırsat buldukça omzunuza tünayıp “bugün ne pişiyor bakalım” diye sizi denetleyebilir. Zeka seviyesi oldukça yüksektir; etrafında olup biteni dikkatlice gözlemler, kolay kolay kandırılamazlar. Hatta o kadar akıllılar ki, bazen “Acaba benim dilimi anlıyor mu?” diye düşünmeden edemeyebilirsiniz.
Mavi Rus kedileri oyun oynamaya da düşkündür ama elbette kendi zarif usullerince. Ani enerjik patlamalarla evin içinde koşturabilir, özellikle de favori oyuncağıyla retrieve (getir-götür) oynamayı öğrenirse ona bayılacaktır. Evet, yanlış duymadınız: Bir köpek gibi atılan oyuncağı defalarca geri getiren Mavi Rus’lar vardır. Yapılan gözlemlere göre bir Mavi Rus, sevdiği bir oyuncağı peş peşe 15-20 kez atıp getirecek kadar oyun meraklısı olabilir. Ayrıca zekâlarını çalıştırmayı severler; kapalı kapıları açmak, mama dolabının önünde oturup size yemek saatini hatırlatmak gibi küçük tilkilikler yapabilirler. Genelde gün içinde kendi kendine oyalanabilir, evde tek kedi olarak kalmaya uygundur ve sıkılmadan sessizce sizi bekler. Tabii eve geldiğinizde veya canı oyun istediğinde, yanınıza gelip nazikçe kuyruğunu dolaştırarak ilgi talep etmeyi de bilir. Sonuçta her kedi efendi, hizmetkarının ne yapması gerektiğini öğretir, değil mi?
Mavi Rus kedileri, bakım konusunda sahiplerini çok yormayan, oldukça kolay uyum sağlayan evcil hayvanlardır. Yine de sağlıklı ve mutlu bir Mavi Rus için dikkat etmeniz gereken bazı noktalar var:
Bu kedicikler yemek yemeyi çok sever. Mama kabı dolu olduğu sürece bitene kadar atıştırmaya devam edebilirler. Bu yüzden ölçülü besleme, formda kalmaları için şart. Mavi Rus kedileri obeziteye yatkın olabilir; iştahlarına hakim olmazsanız hızla tombiş bir kediye dönüşebilirler. Veterinerler, öğün kontrolü yapmanızı ve kaliteli, besin değeri yüksek mamalar tercih etmenizi öneriyor. Yavruyken günde 3-4 öğün, yetişkinlikte ise sabah-akşam olmak üzere günde iki kez beslemek genellikle idealdir. Sürekli mama kabını doldurup kediyi kendi haline bırakmak (serbest besleme) tavsiye edilmez; çünkü Mavi Rus’unuz “Doluysa bitirmeliyim” içgüdüsüyle hareket edip gereğinden fazla yiyebilir. Onun yerine, belirli saatlerde mama verip rutin oluşturmak daha sağlıklıdır. Ayrıca su tüketimini teşvik etmek için taze su bulundurmayı unutmayın. Mavi Rus’lar genellikle mama konusunda seçici değildir ama rutinde değişiklikten hoşlanmadıkları için mama markasını sık değiştirmemeniz iyi olur.
Mavi Rus kedisinin çift katlı, yoğun ama kısa tüy yapısı, bakım açısından büyük avantajdır. Fazla tüy dökmezler ve tüyleri düğümlenmez; dolayısıyla günlük tarama gibi zahmetli rutinlere gerek kalmaz. Haftada bir kez yumuşak bir fırça veya eldiven ile taramak yeterli olacaktır. Hatta bazı uzmanlar, çok sık fırçalamanın Mavi Rus’un özel kürk yapısına zarar verebileceğini, doğal parlaklığını azaltabileceğini belirtiyor. Bu yüzden tüy bakımını abartmadan, gerektiği kadar yapmak lazım. Mevsim geçişlerinde (ilkbahar ve sonbaharda) tüy dökümü biraz artabilir; o zaman da hafif nemli bir bezle kedinizi siliyormuş gibi yapmak, ölü tüyleri almaya yardımcı olur. Mavi Rus kedileri temiz ve titiz hayvanlardır; kendi bakımlarını yapmayı severler. Bu yüzden sık sık banyo yaptırmanız gerekmez. Aslında çoğu kedi gibi sudan pek hoşlanmazlar.
Her ne kadar Mavi Rus, evde sakin sakin oturup dışarıyı seyretmeyi seven bir kedi olsa da düzenli oyun ve egzersiz onun sağlığı için önemli. Özellikle kilo almaya meyilli olduğundan, günde birkaç kere oyun seansı yapmak iyi olacaktır. Bu oyun zamanları öyle saatlerce olmasa da 10-15 dakikalık aktif oyunlar bile yeterlidir. Mesela lazer ışığı kovalama, ipli oltalı oyuncaklarla atlama zıplama veya küçük topları yakalama oyunları hoşlarına gider. Çok zeki oldukları için zeka oyunlarına da bayılırlar; mama ödüllü bulmaca oyuncakları, içine mama saklanan top veya kutular, Mavi Rus’unuzu hem zihnen hem bedenen meşgul edecektir. Bu kediler ayrıca tırmanmaya ve yüksekten izlemeye meraklı, o yüzden evde yüksek bir kedi ağacı veya tırmanma rafları bulundurmak harika bir fikir. Böylece kendini güvende hissedeceği yüksek bir gözlem noktası olur. Pencereden dışarı kuşları izlemek de en sevdikleri hobilerden biri. Uygun bir pencere kenarı onlar için TV izlemek gibi. Eğer imkanınız varsa, kontrollü bir şekilde bahçede gezmeyi de severler; fakat Mavi Rus kedinizi dışarı tek başına bırakmak riskli olabilir. Hem nazik yapıları gürültülü sokaklara uygun değildir, hem de kaybolma tehlikesi vardır. Bu nedenle güvenli bir balkonda veya bahçede gözetim altında güneşlenip çimen koklaması en iyisidir.
Mavi Rus’unuzun tırnaklarını düzenli kontrol etmek ve gerektiğinde kesmek (tabii dikkatlice, canını acıtmadan) onun rahatlığı için önemlidir. Tırnak kesimi hakkında detaylı bilgi veren blog yazımızdan tüyolar alabilirsiniz. Ayrıca diş sağlığı her kedi gibi Mavi Rus’ta da önemli bir konudur. Veteriner hekimler, kedilerin dişlerinde tartar ve plak birikiminin önlenmesi için düzenli diş fırçalama alışkanlığı kazandırılmasını öneriyor. Kediniz küçük yaştan itibaren diş fırçasına alıştırılırsa, haftada birkaç kez kedilere özel diş macunlarıyla fırçalama yapmak ileride diş problemleri yaşamasını önleyebilir. Tabii her kedi diş fırçalatmaz; böyle bir durumda yılda bir veteriner kontrolünde diş temizlikleri gerekebilir. Kulaklarını ve gözlerini de arada bir kontrol edip temiz tutmakta fayda var (normalde özel bir bakım gerektirmeseler de, herhangi bir akıntı veya kızarıklık görürseniz veterinerinize danışın).
Özetle, Mavi Rus kedileri bakımı kolay dostlardır. Düzenli kaliteli beslenme, ara sıra tarama, bol sevgi ve oyun ile uzun yıllar sağlıklı bir şekilde sizinle yaşayacaktır.
Doğal bir ırk olan Mavi Rus kedileri, genellikle sağlam yapılı ve uzun ömürlü olurlar. İyi bakıldıklarında ve ev ortamında güvende tutulduklarında ortalama 15 yıl veya daha fazla yaşayabilirler; hatta 20 yaşını gören Mavi Rus kedileri bile vardır. Elbette her kedi gibi onların da yakalanabileceği bazı hastalıklar mevcuttur, bu nedenle dikkatli olmakta fayda var.
En yaygın risk: Obezite. Mavi Rus kedileri yemek düşkünü olmalarıyla ünlüdür, bu nedenle kilo almaya meyillidirler. Fazla kilo, kedilerde diyabet, kalp hastalığı, eklem problemleri gibi pek çok soruna yol açabilir. Dolayısıyla kedinizi fit tutmak, mama porsiyonlarını kontrol altında tutmak çok önemli.
Bir diğer dikkat edilmesi gereken konu, idrar yolları sağlığıdır. Mavi Rus ırkının özellikle mesane taşı (idrar kesesi taşı) ve alt üriner sistem problemlerine biraz daha yatkın olabileceği belirtiliyor. Eğer kediniz kum kabına sık gidip gelmeye başladıysa, idrar yaparken zorlanıyorsa veya idrarında kan fark ederseniz hemen veterinerin yolunu tutun. Diyetini uygun şekilde düzenleyerek ve bol su içmesini sağlayarak bu tip sorunların önüne geçebilirsiniz.
Genel olarak Mavi Rus kedileri kalıtsal hastalıklara çok yatkın değillerdir. Veteriner kayıtlarına göre bu ırkta nadiren de olsa ileri yaşlarda hiperparatiroidizm (paratiroid bezinin aşırı çalışması) veya kalça displazisi gibi rahatsızlıklar görülebilir, ancak bunlar yaygın değildir. Yine de her kedi sahibi gibi, Mavi Rus sahibi de düzenli veteriner kontrollerini (yıllık aşılar, parazit taramaları vs.) aksatmamalıdır. Rutin kontroller sayesinde diş hastalıkları, böbrek rahatsızlıkları veya diğer kronik durumlar erken tespit edilebilir. Unutmayın, önleyici hekimlik en iyi dostumuzdur.
Bir efsaneye de açıklık getirelim: “Mavi Rus kedisi hipoalerjeniktir, alerjisi olanlara bile iyi gelir” şeklinde duyumlar almış olabilirsiniz. Doğrusu, Mavi Rus kedileri diğer pek çok tüylü dostumuza göre daha az tüy dökebilir ve bazı alerjik bünyelerde daha az reaksiyona yol açabilir; fakat hiçbir kedi tamamen alerji yapmaz. Yani sırf Mavi Rus diye alerji kesin olmaz diye bir garanti yoktur, yine de alerjisi olan kişiler deneme yaparak karar vermelidir. Alerjen aslında tüyden çok kedi derisindeki ve salyadaki proteinlerdir, dolayısıyla düşük tüy dökümü bir miktar avantaj sağlayabilir ama %100 çözüm değildir.
Özetle, Mavi Rus kediniz uygun beslenip bakıldığı, sevgiden mahrum kalmadığı sürece sapasağlam bir ömür sürecektir. Bu kediler “9 canlı” tabirinin hakkını verircesine dayanıklıdırlar. Tabii ki herhangi bir belirti gördüğünüzde (iştahta kesilme, halsizlik, kusma, vs.) vakit kaybetmeden veteriner desteği almayı ihmal etmeyin.
Bir evcil hayvan sahiplenirken en önemli sorulardan biri, o hayvanın aile ortamına uyum sağlayıp sağlamayacağıdır. Mavi Rus kedisi bu konuda genellikle tam not alan bir ırktır. Uysal ve sevgi dolu yapıları sayesinde aile bireyleriyle güçlü bağ kurarlar. Özellikle nazik ve sakin çocuklarla araları iyidir; çocuklar kediye saygılı davranmayı bildiği sürece Mavi Rus onlarla oyun oynamaktan ve yakın olmaktan keyif alacaktır. Hatta köpeklerle bile küçük yaşta tanışırlarsa genellikle dostça geçinebilirler. Tabii köpeğin de kediye karşı uyumlu ve sakin olması şartıyla. Bu kediler, çok yüksek ses ve ani hareket olmadığı sürece kalabalık aile ortamlarına uyum sağlayabilir ve evde olup bitene kendi ritimlerinde dahil olurlar.
Yine de unutmamak gerekir ki Mavi Rus’lar gürültücü patırtılı ortamlardan hoşlanmaz. Küçük çocuklarınız varsa, onlara kediyi nasıl tutup seveceklerini öğretmek önemli. Kuyruğunu çekiştiren, peşinden koşturan bir ufaklık karşısında en sabırlı kedi bile strese girebilir. Neyse ki Mavi Rus, sıkılırsa ya da bunaltılırsa agresifleşmek yerine genellikle kendine bir saklanacak sessiz köşe bulup orada dinlenmeyi tercih eder. Evinizde böyle güvenli bir sığınak (örneğin bir kedi evi veya dolap üstü gibi yüksek bir yer) bulundurmak, kedinizin kalabalık misafir ziyaretlerinde huzur bulmasına yardımcı olacaktır.
Mavi Rus kedileri yoğun ilgi talep etmez, bu da onları çalışan bireyler veya ilk defa kedi sahibi olacak aileler için uygun kılar. Evde tek başına kaldığında depresyona girip ortalığı dağıtan tiplerden değillerdir; siz işteyken büyük ihtimalle pencere kenarında şekerleme yaparak zaman geçirecektir. Tabii eve döndüğünüzde kapıda mutlu bir kuyruk sallantısıyla sizi karşılayacak ve özlem gidermek için yanınıza sokulacaktır. Genel olarak Mavi Rus, aile hayatına uyumlu, çocuklarla ve diğer evcil hayvanlarla geçinebilen, sevgi dolu bir arkadaş profili çizer. Sakin ve düzenli bir ev ortamınız varsa, bu asil kedicik evinizin neşesi olmaya hazır demektir.
Sonuç olarak, Mavi Rus kedisi; asil duruşu, güzel tüyleri ve tatlı huylu karakteriyle tam bir ev kedisidir. Bakımı kolay, uyumlu ve uzun ömürlü olması da cabası. Eğer hayatınıza hem oyuncu hem kendi halinde takılmasını bilen, arada bir omzunuza çıkıp size “n’aber?” diye fısıldayacak bir dost arıyorsanız, bu gri kürklü Rus asilzadesi tam size göre olabilir. Unutmayın, her kedi bireydir; Mavi Rus’unuzun da kendine has alışkanlıkları ve tercihleri olacaktır. Onu tanıdıkça, aranızdaki bağ güçlendikçe ne demek istediğimizi daha iyi anlayacaksınız.
